Nüfus: 32,2 milyon (2017)
Etnik yapı: Yüzde 82 Özbek, yüzde 4,8 Tacik, yüzde 2,6 Rus, yüzde 1,4 Kırgız, yüzde 0,7 Tatar, yüzde 0,6 Koreli
Yüzölçümü: 447,400 kilometrekare
Dil: Resmi dil Özbekçe
Din: Yüzde 93 Müslüman, yüzde 7 Hristiyan ve kalanı diğerleri
Para Birimi: Sum
Özbekistan Nerededir?
Özbekistan, Orta Asya’da yer almaktadır. Denize kıyısı yoktur. 5 ülke ile kara sınırı bulunur. Doğusunda Kırgızistan ve Tacikistan, kuzeyinde ise Özbekistan ile komşudur. Ülkenin güneyinde ise Türkmenistan ve Afganistan yer alıyor.
Özbekistan Nüfusu Ne Kadar? (2020)
Özbekistan’ın nüfusu (tahmini) 33.469.203’tür. Nüfusun %80’inden fazlası Özbek ve Müslümandır. Etnik nüfus dağılımında Ruslar, Tatarlar, Türkler, Ermeniler ve Tacikler de yer alıyor. Özbekistan en genç nüfusa sahip Orta Asya ülkelerinin başında gelmektedir. Ülkede ortalama yaşam süresi erkeklerde 69 iken kadınlarda 75’dir.
Özbekistan’ın Başkenti Neresidir?
Özbekistan’ın başkenti Taşkent’tir. Ülkenin doğusunda yer alan Taşkent’in yüz ölçümü 334,8 kilometrekaredir. 1966 yılında büyük bir deprem felaketinin yaşandığı kentte birçok bina yenilenmiştir. Taşkent, 2 milyon 400 bine yaklaşan nüfusuyla, ülkenin en kalabalık şehridir. Başkent, aynı zamanda Özbekistan’ın en çok turist çeken şehridir. Timur İmparatorluğuna ait eserlerin sergilendiği Tarih Müzesi, her yıl binlerce turist tarafından ziyaret ediliyor. Emir Timur Meydanı, Nevai Tiyatrosu, Özbekistan Tarihi Müzesi, Abulkasım Medresesi ve Olimpik Zafer Müzesi de Taşkent’te yer almaktadır.
Kendisiyle aynı adı taşıyan eyaletin başkenti olan Namangan, Özbekistan’ın en kalabalık ikinci şehridir. Toplam nüfusu 450 bine yakın olan kent, Fergana vadisinin kuzeyinde yer alır. Şehirde Namangan Uluslararası Hava Limanı bulunur. Doğal güzellikleri ve yeşil alanları ile ünlü kentte birçok anıt ve park da bulunuyor.
Özbekistan’ın en kalabalık 3. şehri Semerkant’tır. Semerkant, tıpkı başkent Aşkabat gibi tarihi 2500 yıl öncesine dayanan köklü bir kenttir. Özbekistan’ın eğitim merkezi olan şehirde toplam 7 üniversite bulunuyor. Bu üniversitelerden bazıları, Özbekistan Bilim Akademisi Arkeolojisi Enstitüsü, Semerkand Devlet Tıp Enstütüsü ve Semerkand Devlet Üniversitesidir. Şehir, tarihi dokusu ve yapıları sayesinde en fazla turist çeken Özbekistan şehirlerinin başında gelir. Bibi Hanım Cami ve Uluğ Bey Rasathanesi, Semerkand sınırları içerisindedir.
Özbekistan’da yer alan diğer şehirler şunlardır: Fergana, Nukus, Karşi, Angren, Urgenç, Çirçig, Hokand ve Andican’dır.
Özbekistan’ın Para Birimi Nedir?
Ülkenin para birimi Özbekistan Somu’dur. 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden ülke, bir yıl sonra Özbekistan Somu’nu kullanmaya başlamıştır.
Özbekistan’da Konuşulan Diller
Ülkenin resmi dili Özbekçedir. Yaygın olan diğer diller arasında Rusça ve Karakalpakça da bulunur. Azınlıkların konuştuğu diller ise Türkçe, Tatarca ve Ermenicedir.
Özbekistan ile Türkiye Arasındaki Saat Farkı Nedir?
Türkiye ile Özbekistan arasında 2 saat fark bulunmaktadır. Türkiye’de saat 12.00 iken Özbekistan’da 14.00’dır.
Genel Durum
Orta Asya’nın en kalabalık ülkesi Özbekistan’ın nüfusunun, 2050’de 41 milyona ulaşarak eski Sovyetler Birliği ülkeleri arasında Rusya’dan sonra 2. olması bekleniyor.
Orta Asya’da tüm ülkelerle ortak sınırı bulunmasının yanı sıra bu ülkelerde de Özbek uyruklu vatandaşların yaşaması, Özbekistan’ın bölgede etkili olmasını sağlıyor.
Özbekistan’da devlet dili Özbekçenin yanı sıra uzun süren Sovyet hakimiyetinin neticesi olarak Rusça yaygın şekilde kullanılıyor.
Yüzyıllar boyu Orta Asya’da kurulan Timurlular, Harzemşahlar, Şaybaniler, Babürlüler devletleri ile 19. yüzyılda Çar Rusyası tarafından devrilen Buhara Emirliği, Kokand ve Hive Hanlıklarına ev sahipliği yapan Özbekistan, Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla 31 Ağustos 1991’de bağımsızlığını ilan etti.
Komşuları arasında Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Afganistan bulunduğu Özbekistan, komşusunun bile açık denize çıkışı olmayan dünyadaki iki ülkeden biri. Aynı özelliğe sahip bir diğer ülke Lihtenştayn.
Özbekistan, diğer Orta Asya ülkelerinde olduğu gibi yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk karasal iklime sahip. Ülkenin doğusu ve kuzeydoğusunda Tanrı Dağları ve Pamir Dağları bulunuyor. Orta kesiminde dünyadaki en büyük çöllerden Kızılkum Çölü yer alıyor.
Bölgenin en büyük gölü Aral, Sovyet döneminde yanlış tarım politikaları neticesinde kurumaya başlayarak Özbekistan için büyük bir çevre felaketi haline geldi.
Ekonomi
Özbekistan, uluslararası finans kuruluşları öngörülerine göre, gelecek 10 yılda dünyada en hızlı büyüyecek ülkeler arasında yer alıyor. Genç işgücüne ve zengin doğal kaynaklara sahip Özbekistan’ın son 10 yılda yıllık ortalama yüzde 8 büyümesi dikkat çekiyor.
Özbekistan’ın gayri safi yurt içi hasılası 2016’da 67,22 milyar dolar oldu. Ekonomik güç olarak 71. sırada yer alan ülkede, kişi başına düşen milli gelir 2 bin 220 dolar, enflasyon yüzde 9 civarında.
Altın rezervleri bakımından dünyada 4., üretiminde de 7. sırada yer alan Özbekistan’da yıllık 92 ton altın üretiliyor. Özbekistan, uranyum rezervleri bakımından da dünyada 11., üretiminde 7. sırada bulunuyor. Ülkede senede 4 ton uranyum elde ediliyor.
Doğalgaz üretiminde dünyada ilk 11 ülke arasında yer alan Özbekistan’da yıllık ortalama 65 milyar metreküp doğalgaz üretiliyor.
Dünyada en büyük pamuk üreticisi ve ihracatçısı ülkeler arasında yer alan Özbekistan, yıllık ortalama 3 milyon ton pamuk lifi üretiyor, bunun yarısından fazlasını ihraç ediyor.
Siyasi Durum
Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1991’de bağımsızlığını ilan eden Özbekistan, Eylül 2016’ya kadar ilk Cumhurbaşkanı İslam Kerimov tarafından yönetildi. Kerimov’un ölümünün ardından cumhurbaşkanına vekalet eden ve 2004 yılından bu yana başbakan görevinde bulunan Şavkat Mirziyoyev, Aralık 2016’da yapılan seçimleri kazanarak ülkenin 2. cumhurbaşkanı oldu.
Karakalpakistan Cumhuriyeti, 12 il ve Taşkent Büyükşehir Belediyesinden ibaret idari yapıya sahip Özbekistan, başkanlık sistemiyle yönetiliyor.
Özbekistan’da milletvekilleri ve cumhurbaşkanı 5 yıllığına seçiliyor. Son parlamento seçiminin 21 Aralık 2014’te yapıldığı ülkede senato ve yasama meclisinden oluşan 2 kanatlı parlamento bulunuyor. 150 sandalyeden oluşan Yasama Meclisi’nde, Özbekistan Ekoloji Hareketi için 15 sandalye ayrılıyor, diğer milletvekilleri de seçimle iş başına geliyor. Son seçimlerin ardından Yasama Meclisi’nde Liberal Demokrat Partisi 52, Milli Diriliş 36, Halk Demokrat Partisi 27 ve Adalet Sosyal Demokrat Partisi 20 sandalyeye sahip.
Parlamentonun üst kanadı Senato’da il meclislerinde yapılan oylamayla toplam 84 senatör görev yapıyor. 16 senatör de cumhurbaşkanı tarafından belirleniyor.